ตำนาน เทศกาลไหว้พระจันทร์ และ ขนมไหว้พระจันทร์
เทศกาลไหว้พระจันทร์ หรือ “จงชิวเจี๋ย” (中秋节) เป็นหนึ่งในเทศกาลสำคัญของชาวจีน ซึ่งมีความหมายทางวัฒนธรรมและเป็นประเพณีที่สืบทอดมายาวนาน เทศกาลนี้จัดขึ้นในช่วงวันเพ็ญกลางฤดูใบไม้ร่วง ตรงกับวันที่ 15 เดือน 8 ตามปฏิทินจันทรคติของจีน ถือเป็นวันแห่งการเฉลิมฉลองความอุดมสมบูรณ์ การรวมตัวของครอบครัว และการสักการะพระจันทร์
ตำนานของเทศกาลไหว้พระจันทร์
ตำนานของเทศกาลไหว้พระจันทร์มีหลายเรื่องราว แต่ที่ได้รับความนิยมและเล่าขานมากที่สุดคือ ตำนานของฉางเอ๋อ (嫦娥) ซึ่งเป็นเรื่องราวเกี่ยวกับหญิงสาวผู้กลายเป็นเทพธิดาแห่งดวงจันทร์ ตามตำนานเล่าว่า ในสมัยโบราณมีดวงอาทิตย์ 10 ดวง ส่องแสงพร้อมกันจนทำให้โลกแห้งแล้ง ทุกข์ทรมานจากความร้อนและภัยแล้ง ฮุ่ยอี้ (后羿) นักยิงธนูผู้เก่งกล้าจึงยิงธนูทำลายดวงอาทิตย์จนเหลือเพียงดวงเดียว เพื่อช่วยให้โลกกลับมาเป็นปกติ เพื่อเป็นรางวัล ฮุ่ยอี้ได้รับยาวิเศษที่ทำให้เขากลายเป็นอมตะ แต่เขาไม่ต้องการเป็นอมตะเพียงลำพัง จึงมอบยานั้นให้ฉางเอ๋อ ภรรยาของเขาเก็บรักษาไว้ อย่างไรก็ตาม วันหนึ่งมีขุนนางใจร้ายชื่อ เฝิงเหมิง (逢蒙) พยายามบังคับให้ฉางเอ๋อมอบยาวิเศษให้ ฉางเอ๋อไม่มีทางเลือกจึงกินยานั้นเอง ทำให้เธอลอยขึ้นสู่ดวงจันทร์และกลายเป็นเทพธิดาแห่งดวงจันทร์
หลังจากที่ฉางเอ๋อลอยขึ้นสู่ดวงจันทร์ ฮุ่ยอี้เศร้าเสียใจมาก ทุกปีในคืนวันเพ็ญเดือน 8 ฮุ่ยอี้จะจัดโต๊ะบูชาพระจันทร์เพื่อน้อมระลึกถึงภรรยา ชาวบ้านในละแวกนั้นต่างทำตามฮุ่ยอี้เพื่อขอพรให้ฉางเอ๋ออวยพรพวกเขาด้วยความสุขและความสงบสุข
ความสำคัญของเทศกาลไหว้พระจันทร์
เทศกาลไหว้พระจันทร์ถือเป็นเทศกาลแห่งความสามัคคีและความอบอุ่นในครอบครัว เพราะในวันนี้ครอบครัวจะมารวมตัวกันเพื่อเฉลิมฉลอง ชื่นชมความงามของพระจันทร์ และขอพรให้ชีวิตมีความสงบสุข ราบรื่น นอกจากนี้ยังเป็นเทศกาลที่มีการเฉลิมฉลองความอุดมสมบูรณ์ของพืชผลทางการเกษตร โดยพระจันทร์ที่เต็มดวงเป็นสัญลักษณ์ของความสมบูรณ์ ความเจริญรุ่งเรือง และการเริ่มต้นใหม่
ขนมไหว้พระจันทร์: สัญลักษณ์ของเทศกาล
นอกจากการไหว้บูชาพระจันทร์แล้ว ขนมไหว้พระจันทร์ (月饼) ก็เป็นสัญลักษณ์สำคัญของเทศกาลนี้ ขนมไหว้พระจันทร์เป็นขนมที่มีรูปร่างกลม สื่อถึงความสมบูรณ์และความเป็นหนึ่งเดียวกัน ขนมไหว้พระจันทร์มักมีการบรรจุไส้หลากหลาย เช่น ไส้ถั่ว ไส้เมล็ดบัว ไส้ไข่เค็ม หรือไส้ผลไม้ และมีการประดับลวดลายที่สวยงามบนผิวขนมเพื่อเพิ่มความเป็นสิริมงคล
ตำนานอีกเรื่องหนึ่งที่เกี่ยวข้องกับขนมไหว้พระจันทร์ คือในสมัยราชวงศ์หยวน (元朝) ชาวจีนได้ใช้ขนมไหว้พระจันทร์เป็นเครื่องมือในการส่งข่าวสารลับเพื่อต่อสู้กับพวกมองโกล โดยการซ่อนข้อความไว้ในขนม หลังจากนั้น ขนมไหว้พระจันทร์จึงกลายมาเป็นสัญลักษณ์ของการต่อสู้เพื่ออิสรภาพและความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันของคนในชาติ
วิธีการเฉลิมฉลองเทศกาลไหว้พระจันทร์
- การไหว้พระจันทร์: ชาวจีนจะจัดโต๊ะบูชาองค์พระจันทร์ โดยมีเครื่องเซ่นไหว้ที่ประกอบด้วยขนมไหว้พระจันทร์ ผลไม้ เช่น ส้ม องุ่น และสาลี่ ซึ่งเป็นผลไม้ที่มีความหมายมงคล
- การชมจันทร์: ในคืนวันเพ็ญ ครอบครัวจะมารวมตัวกันเพื่อชมความงดงามของพระจันทร์เต็มดวง
- การแลกขนมไหว้พระจันทร์: คนมักจะแลกเปลี่ยนขนมไหว้พระจันทร์ระหว่างครอบครัวและเพื่อนฝูง เพื่อแสดงถึงความสัมพันธ์อันดีและความปรารถนาดีต่อกัน
เทศกาลไหว้พระจันทร์เป็นประเพณีที่สืบทอดมายาวนานและมีความหมายลึกซึ้งในวัฒนธรรมจีน โดยเฉพาะเรื่องราวของฉางเอ๋อที่เกี่ยวข้องกับความรักและความภักดี ขนมไหว้พระจันทร์ที่เป็นสัญลักษณ์ของเทศกาลก็ยังสะท้อนถึงความสามัคคี ความอุดมสมบูรณ์ และความเป็นมงคล
